Komisioni Qendror Zgjedhor i Kosovës ka organizuar procesin e regjistrimit të votuesve nga diaspora, të cilët do të kenë mundësinë të votojnë në Kosovë për zgjedhjet e ardhshme që do të mbahen më 9 shkurt 2025. Ky proces synon të përfshijë një numër të madh qytetarësh që jetojnë jashtë vendit, duke u ofruar atyre metoda të ndryshme për të shprehur të drejtën e tyre për të votuar, si dërgimi i votës me postë apo pjesëmarrja fizike në misionet diplomatike. Pritet që ky angazhim të kontribuojë në rritjen e pjesëmarrjes dhe përfaqësimit të diasporës në procesin zgjedhor.   Gjatë procesit të ardhshëm zgjedhor ne Kosovë, pritet të votojne gjithsej 104,924 votues, të cilët do të përdorin metoda të ndryshme për të ushtruar të drejtën e tyre për të votuar. Pjesa më e madhe e votuesve, 67,421, do të dërgojnë votat e tyre me postë në kutitë postare jashtë Kosovës. Ndërkohë, 17,104 votues pritet të dërgojnë votat me postë në kutitë postare në Kosovë, dhe 20,399 votues do të votojnë fizikisht në misionet diplomatike. Këto shifra të parashikuara pasqyrojnë përkushtimin e diasporës për t'u angazhuar në procesin zgjedhor, duke përdorur mundësitë dhe kanalet që u përshtaten më së miri.     Shtetet që prijnë  me numrin më të lartë të të regjistruarve nga Diaspora:            Gjermania kryeson me numrin më të madh të votuesve të regjistruar, 44,774, që përfaqësojnë rreth 42.7% të numrit total të votuesve nga diaspora. Kjo tregon praninë e fortë të diasporës kosovare në Gjermani dhe përfshirjen e tyre aktive në procesin e votimit.           Zvicra ndjek me 27,248 votues të regjistruar (25.9%), duke dëshmuar gjithashtu përfshirjen e madhe të kosovarëve që jetojnë atje.           Franca, Suedia, Austria, dhe Italia radhiten më tej, me numra që variojnë nga 3,810 deri në 4,629, duke përbërë së bashku rreth 16.2% të totalit.   Përfaqësimi në Kontinente:           Evropa dominon, duke përfshirë shumicën e votuesve që jetojnë në Gjermani, Zvicër, Francë dhe vende fqinje si Austria, Italia, dhe shtetet nordike.           Amerika kontribuon dukshëm, me 2,509 votues, dhe 1,045 në Kanada.          Rajone të tjera, si Australia (145 votues), Emiratet e Bashkuara Arabe (22 votues), dhe disa vende të Azisë, Afrikës dhe Amerikës së Jugut, tregojnë përfaqësim më të vogël, por të larmishëm.   Trendet sipas rajoneve:           Evropa Perëndimore ka përqendrimin më të lartë të votuesve, ku shtete si Gjermania, Zvicra dhe Austria udhëheqin.           Shtetet Skandinave (Suedi, Norvegji, Danimarkë) kontribuojnë mbi 5,000 votues, duke reflektuar përfshirjen aktive të diasporës në Evropën Veriore.           Evropa Juglindore, duke përfshirë Kroacinë, Malin e Zi, Serbinë dhe Maqedoninë e Veriut, tregon përfshirje mesatare.   Edhe pse shumica e votuesve janë të përqendruar në shtete evropiane dhe Amerikën e Veriut, ka dëshmi të përfshirjes globale, me votues të regjistruar deri në Kazakistan (19 votues), Zelanda e Re (10 votues), dhe Sudani Jugor (7 votues).  Të dhënat tregojnë se diaspora kosovare luan një rol thelbësor në procesin zgjedhor, veçanërisht në shtete si Gjermania dhe Zvicra, që së bashku përbëjnë gati 70% të totalit të votuesve të regjistruar. Ky angazhim i fuqishëm nënvizon rëndësinë e diasporës në formësimin e proceseve demokratike të Kosovës dhe nevojën për të vazhduar qasjen dhe lehtësimin e mekanizmave të votimit për qytetarët që jetojnë jashtë vendit.    Të dhënat janë marrë nga Lista e Votuesve për Zgjedhjet për Kuvendin e Republikës së Kosovës - Komisioni Qendror i Zgjedhjeve.

GERMIN organizoi një tryezë diskutimi mbi “Avokimin dhe Diplomacinë Publike të Diasporës.”Panelistët ndanë se si përpjekjet e tyre kanë ngritur profilin ndërkombëtar të Kosovës, përmirësuar marrëdhëniet diplomatike dhe kontribuar në zhvillimin e iniciativave sociale dhe ekonomike.   Diskutimi shqyrtoi kontributet në diplomacinë digjiitale, avokimin në nivelin e bazës dhe promovimin e kulturës, duke theksuar rolin e rëndësishëm të profesionistëve të diasporës në krijimin e lidhjeve dhe forcimin e marrëdhënieve globale.     Behar Xharra, Bashkëthemelues i GERMIN, filloi fjalën e tij të hapjes duke ndarë frymëzimin pas krijimit të GERMIN. Ai e përshkroi atë si një farë që fillimisht shfrytëzoi internetin si një platformë për diplomacinë digjitale.   Blerinë Ukshini, Menaxhere e Projekteve në GERMIN, prezantoi arritjet dhe rezultatet e projektit “Diaspora për Zhvillimin e Politikave,” mbështetur nga projekti rajonal Smart Balkans. Ajo theksoi se të gjitha aktivitetet kishin si qëllim kryesor përmirësimin e proceseve të hartimit të politikave në Kosovë duke optimizuar kontributet e diasporës.   Elvira Dushku, Sekretare e Përgjithshme e Federatës së Basketbollit të Kosovës, ndau përvojat e saj brenda Federatës, duke u fokusuar te kompeticionet ndërkombëtare, zhvillimin e diplomacisë sportive dhe balancën gjinore në Federatë.   Vartan Marashlyan, Drejtor Ekzekutiv i Repat Armenia, ndau shembuj nga diaspora armenase, duke adresuar sfidat e ndryshme që përballen vendet si Armenia dhe Kosova. Ai theksoi rëndësinë e vendosjes së objektivave ambicioze me synime praktike.   Ariana Krasniqi, nga Programi i Diplomacisë Civile, një vajze e lindur në Gjermani dhe e rritur në Danimarkë, ndau përvojën e saj dhe qëllimin për t'u kthyer në vendin e saj të origjinës dhe për të kontribuar në diplomacinë civile.   Bahri Cani, Moderator nga Deutsche Welle, Gjermani, ndau perspektivën e tij për kategorizimin e diasporës në tre aspekte: vala e parë, që migroi për arsye ekonomike; vala e dytë, që migroi për arsye politike; dhe vala e tretë, që migroi për arsye arsimore.   Avni Mustafaj, Bashkëkryetar i Bordit të GERMIN, SHBA, theksoi rëndësinë e diplomacisë civile, duke filluar nga niveli individual dhe duke u zgjeruar në komunitete më të mëdha për të arritur qëllime të përbashkëta. Ai ndau disa shembuj avokimi, duke përfshirë përpjekjet për të takuar liderë dhe për të komunikuar mesazhe të qarta mbi objektivat. Ai theksoi aftësinë për të tërhequr vëmendjen dhe për të bërë që të tjerët të dëgjojnë kërkesat tona.     Tryeza e diskutimit theksoi rëndësinë e përpjekjeve të organizuara të avokimit, angazhimit dixhital dhe iniciativave kulturore në forcimin e marrëdhënieve të Kosovës dhe ndikimin e saj global.   Ky diskutim u realizua me mbështetje nga projekti rajonal “SMART Balkans – Shoqëria Civile për Vlera të Përbashkëta në Ballkanin Perëndimor,” zbatuar nga Qendra për Promovimin e Shoqërisë Civile (CPCD) në bashkëpunim me Institutin për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) dhe Qendrën për Kërkim dhe Politikëbërje (CRPM), me mbështetje financiare nga Ministria e Punëve të Jashtme e Norvegjisë (NMFA). Diskutimet gjatë kësaj tryeze janë përgjegjësi e vetme e GERMIN si zbatues i projektit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë (NMFA).

Raporti studimor bazohet në një rishikim të detajuar të hulumtimeve dhe analizave ekzistuese, të dhënave zyrtare nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës (MPJD), procesverbalet e Komisionit Parlamentar për Punë të Jashtme dhe Diasporë si dhe intervistave me anëtarët e diasporës. Sfidat dhe mundësitë Investimet dhe potenciali ekonomik: Kontributet financiare të diasporës vijnë kryesisht përmes remitancave. Megjithatë, ka nevojë për informacion dhe udhëzim më të mirë, stabilitet politik dhe ligjor dhe sundim të ligjit për të inkurajuar investime më të rëndësishme. Arsimi dhe ruajtja e kulturës: Raporti thekson mungesën e arsimit plotësues të institucionalizuar në gjuhën shqipe dhe nevojën që qendrat kulturore të ruajnë lidhjen e diasporës me trashëgiminë e tyre. E drejta e votës: Sigurimi i të drejtës së votës së diasporës mbetet një sfidë për shkak të barrierave ligjore dhe administrative. Analiza krahasuese: Studimi krahason strategjitë e angazhimit të diasporës së Kosovës me modele të suksesshme nga Moldavia, Kroacia dhe Izraeli. Rekomandimet Raporti ofron një sërë rekomandimesh specifike për MPJD-në dhe KKPJD-në për të rritur angazhimin e diasporës ku ndër më të rëndësishmet janë: Reforma të Politikave: Krijimi dhe implementimi i politikave që adresojnë nevojat dhe interesat e diasporës, duke përfshirë lehtësimin e investimeve dhe përmirësimin e infrastrukturës ligjore. Koordinim më i Mirë: Përmirësimi i koordinimit ndërmjet institucioneve shtetërore dhe organizatave të diasporës për të siguruar një qasje të përbashkët dhe efektive. Krijimi i Kushteve të Favorshme për Investime: Sigurimi i stabilitetit politik dhe ligjor, si dhe ofrimi i informacionit dhe mbështetjes për investitorët potencialë nga diaspora. Përmbledhje Gjetjet e raportit nënvizojnë rëndësinë e një përpjekjeje të koordinuar ndërmjet diasporës dhe qeverisë për të shfrytëzuar potencialin e plotë të kontributeve të diasporës në zhvillimin afatgjatë të Kosovës. Për të arritur këtë, është thelbësore që qeveria të ndërmarrë hapa konkret dhe të vazhdojë dialogun dhe bashkëpunimin me diasporën. Ky raport u realizua me mbështetjen e projektit rajonal “SMART Balkans – Shoqëria Civile për Vlera të Përbashkët në Ballkanin Perëndimor” të zbatuar nga Qendra për Promovimin Shoqërisë Civile (CPCD) në bashkëpunim me Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM), dhe Qendra për Kërkim dhe Politikëbërje (CRPM) dhe i mbështetur financiarisht nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë (NMFA). Përmbajtja e këtij raporti është përgjegjësi vetëm e GERMIN si zbatues i projektit dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëvpamjet e Ministrisë së Punëve të Jashtme Norvegjeze (NMFA). Analiza-e-nevojave-diaspora-Kosove-GerminDownload