Çfarë ndodh kur 36 të rinj shqiptarë nga 13 shtete takohen për të zbuluar vendet e paraardhësve të tyre? Krijohet OriginAL — një udhëtim dyjavor i mbushur me lidhje, zbulim dhe momente që mbeten gjatë, edhe pasi valixhet janë hapur në shtëpi.
Udhëtimi nisi në Prishtinë, ku energjia ishte ngjitëse dhe pritshmëritë të larta. Në kampusin e RIT Kosovë, pjesëmarrësit u mirëpritën nga fytyra të njohura që besojnë në këtë mision — nga znj. Liza Gashi nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, z. Lavon Bajrami nga RIT, dhe z. Xhelal Derguti nga GIZ. Bashkë-drejtorët e GERMIN, Sihana Bejtullahu dhe Lirim Krasniqi, e hapën edicionin me një mesazh të qartë: kjo nuk është vetëm një udhëtim, është një mundësi për të zbuluar veten.
Që nga lojërat e para në Innovation Centre Kosovo deri te garat e mbushura me të qeshura në Parkun e Gërmisë, lidhjet mes pjesëmarrësve u krijuan menjëherë. “Nuk e mendoja se mund të ndihesha kaq afër me njerëz që i njoha dje,” tha një pjesëmarrës. Por ky është OriginAL. Krijon ndjenjë përkatësie që nga dita e parë.
Udhëtimi mori një ton më të thellë në Prekaz, ku historia e familjes Jashari u tregua nga vetë Sala Jashari. Heshtje ra teksa pjesëmarrësit vendosën lule në memorial, secili duke reflektuar mbi sakrificën, forcën dhe kuptimin e lirisë.
Në Gjakovë dhe Krushë e Madhe, ata takuan gra që e rindërtuan fshatin pas luftës përmes një kooperative bujqësore. Në Pejë, vizituan Shtëpinë e Xhudos, aty ku formohen kampionët e Kosovës. “Më bëri të ndihem krenar në një mënyrë që nuk e kam përjetuar më parë,” u shpreh një pjesëmarrës.
Pastaj erdhi Prizreni —me ngjyra, historik dhe i paharrueshëm. Me ecjet në rrugicat me kalldrëm, ngjitjen në kala, vizitën në muzeun e Lidhjes së Prizrenit dhe bisedën me Veton Nurkollarin nga Dokufest, pjesëmarrësit panë si bashkëjetojnë tradita dhe risia.
Java e dytë solli një energji të re, ndërsa udhëtimi vazhdoi në Shqipëri. Në Shkodër, ata vizituan Muzeun e Kujtesës, ku rrëfimet e persekutimit politik gjatë komunizmit hapën biseda të thella për lirinë dhe drejtësinë. Në Durrës, eksploruan Amfiteatrin Romak, qëndruan pranë Kullës Veneciane dhe vizituan Hamamin Turk, duke përjetuar shtresat e historisë që ende formësojnë Shqipërinë sot. Dita përfundoi me muzikë, valle dhe një darkë kulturore buzë detit.
Në Vlorë, grupi hipi në një varkë dhe lundroi përgjatë bregdetit të Jonit, duke vizituar Shpellën e Haxhi Aliut dhe Gadishullin e Karaburunit, aty ku bukuria natyrore e Shqipërisë u shfaq plotësisht. Nga deti në male, ndalesa tjetër ishte Berati, ku pjesëmarrësit u ngjitën në lagjet me mure të bardha të kalasë dhe dëgjuan histori të trashëguara brez pas brezi. Një drekë tradicionale e plotësoi ditën me mikpritje dhe shije vendase.
Në Krujë, ata ndoqën gjurmët e heroit kombëtar, Skënderbeut, përmes kështjellës dhe muzeut që nderon trashëgiminë e tij të rezistencës dhe bashkimit. Udhëtimi përfundoi në Tiranë, ku grupi përjetoi ritmin e kryeqytetit, mori pjesë në një punëtori kreative me BetaPlan dhe festoi mbrëmjen e fundit gjatë Nata Shqiptare. E qeshura, muzika dhe përshëndetjet mbushën ajrin teksa pjesëmarrësit ktheheshin prapa në dy javët që ndryshuan këndvështrimin e tyre për vendin dhe njëri-tjetrin.
Dy javë. Dy shtete. Një përvojë që nuk harrohet. OriginAL 2025 nuk kishte të bënte vetëm me vendet që u vizituan, por me atë se kush u bënë pjesëmarrësit, së bashku.
