News
Diaspora dhe Kosova gjatë pandemisë
Date: 13/12/2020
0 Views

Kush tha që s’erdhi Diaspora këtë vit?

Ishin ditët e para të vitit 2020 kur shqiptarët kudo në botë, në komuna të mëdha e të vogla, ende po shijonin kafetë e tyre duke u munduar të kapin rrezet e diellit. Me kafe bëheshin edhe planet. Biletat për Kosovë, organizimet, pushimet e dasmat. Kafeja bëhej edhe më e shijshme kur planet diskutoheshin me familjarët në Kosovë. Dukej sikur çdo gjë po merrte formë. Tashmë ishin vendosur datat.

Dhe këto ishin vetëm ditët e para të vitit 2020.

Çdo gjë filloi të merrte kahje tjetër… në fakt, po përmbysej çdo plan. Ose, nuk po i kujtohej askujt ndonjë plan tjetër, përpos ai i të mbeturit gjallë e shëndosh.  Është kjo koha kur pandemia mori çdo skutë e rrugë dhe nuk pyeste për planet, kursimet a gjendjen shëndetësore. 

Frika ishte shumë e madhe. Kudo. Lufta me virusin dukej shpesh e pamundur. Lajmet po bombardonin çdo shtëpi. Kafeja e shqiptarëve në diasporë tashmë po përcillej me ankthin dhe shqetësimin për familjarët në Kosovë e Shqipëri. 

Dhe nga frika se shqiptarët në diasporë nuk do të mund t’i ndihmojnë të afërmit, e rrjedhimisht nuk do t’i ndihmojnë Kosovës, ndodhi krejtësisht e kundërta. Diaspora nuk u ndalë për as edhe një moment.

Si erdhi Diaspora gjatë karantinës në Kosovë?

Një ditë teksa po kaloja në rrugën e njëjtë që e bëjë çdo ditë për punë, e që tashmë për dallim nga më parë është shumë e qetë, e sidomos në ditët e para të pandemisë kur rrallë dëgjohej ndonjë muhabet apo kalonte dikush, më ra në sy radha e njerëzve që po prisnin, me maska e distancë.

“Veç këto kioskat ku i marrim paret prej jashtë po punojnë”, më tha një zonjë e cila po priste në rend për t’u futur brenda.

Më intrigoi dhe e pyeta se kush po ua dërgon paratë. Me shumë mall e falënderim që reflektohej në shkëlqimin e syve të saj, më tha që dy djemtë i ka në Gjermani, këtu është me burrin dhe vajzën. 

“Djemtë na çojnë vazhdimisht, po tash as burri s’po më punon, pa ta s’kishim pas as me hëngër e le më për hapa”, mu përgjigj ajo. 

Zonja nuk është e vetmja. Të tilla familje që gjatë pandemisë shpresën e vetme vazhdojnë t’i kenë familjarët, djemtë e vajzat, vëllezërit e motrat në Diasporë janë të shumtë.

Sipas Bankës Qendrore të Kosovës (BQK), mërgata ka dërguar mbi 600 milionë euro, ku sipas këtyre të dhënave më së shumti para janë dërguar në muajin maj, mbi 100 milionë, duke bërë që remitancat të jenë për 53.4 milionë më shumë se në periudhën e njëjtë kohore të vitit të kaluar.

Pra, në kohë krize, kur nuk e di se nga t’ia mbash, Diaspora e dëshmoi edhe një herë se është ndihma më e madhe e thesarit të çdo familjeje. Por, jo vetëm kaq!


Cili është zëri i shqiptarëve në botë?

Çdo ditë të re në lajme mësonim për një shqiptar tjetër, i cili në filan vendin ku jeton po i ndihmon një spitali, disa mjekëve, shkollave a komunitetit të biznesit. Çdo ditë na bëhej zemra mal kur në rrjete sociale na shfaqeshin emra ekspertësh, doktorësh e profesorësh shqiptar. 

Pandemia bëri që shumë shqiptarë, të cilët vite më parë kanë shkuar për të punuar larg shtëpisë, për një të ardhme më të mirë, profesionistë në shëndetësi, ekonomi e edukim, të lirohen nga petku i modestisë dhe të japin kontributin e tyre në shoqëri.  

Duke parë praktikat përmes të cilave po funksionojnë shtetet e zhvilluara, në kohën kur pandemia ka thyer çdo parashikim, përmes projektit “Shkëmbimet me Diasporën mbi Reagimin ndaj COVID-19”, përfaqësuesit nga diaspora nga fusha e shëndetësisë, ekonomisë dhe arsimit, duke përdorur platformat virutale, kanë ndarë përvojat e tyre.

Komunikimi me pacientë, pse është i rëndësishëm?

Ekspertë shqiptarë të shëndetësisë nga vendet e zhvilluara si Gjermania, Italia, Franca e Hungaria, në takimin i cili u mbajt me qëllim të ndarjes dhe shkëmbimit të përvojave të tyre karshi menaxhimit të situatës së krijuar nga COVID-19, folën për masat dhe aspektet e tjera që prek virusi. 

Meqë tanimë shumica e vendeve po përballën me atë që po quhet valë e dytë e pandemisë, ekspertët vazhdojnë të potencojnë rëndësinë e kujdesit para infektimit. Pra, rëndësia e të ushqyerit të shëndetshëm dhe përdorimit të vitaminave. 

Mbyllja në shtëpi dhe lufta me të panjohurën ka ndikuar shumë në aspektin psikik. Andaj, rekomandohet që sistemi i shëndetësisë të ketë parasysh komunikimin me pacientët.


Kushtet për mësim online, Diaspora me barriera doganore

Mësimi online vazhdon të jetë sfidë si për institucionin ashtu edhe nxënësin/studentin dhe kjo jo vetëm në Kosovë. Ekspertë shqiptarë të arsimit në vendet e zhvilluara të Bashkimit Evropian dhe më gjerë kanë shpalosur detaje nga përvojat e tyre gjatë pandemisë dhe menaxhimit të situatës së krijuar nga COVID-19, në vendin ku jetojnë e punojnë.

Për të qenë produktiv mësimi online, sipas ekspertëve, duhet të rritet kualiteti i materialeve që ofrohen përmes platformave online, meqë sipas tyre arsimi përballet me kualitet të dobët tradicional dhe virutal.  

Sfida më e madhe, sipas tyre, mbetet edhe pajisja e çdo nxënësi me mjetet e duhura teknologjike dhe për ofrimin e tyre, Diaspora has në barriera doganore.

Një zëri ekspertët kërkojnë që Qendra e Botimeve të Diasporës të angazhohet në ofrimin e librave dhe materialeve mësimore në formatin virtual, e kësisoj këto materiale të përdoren nga e gjithë Diaspora.


Si t’i ndihmoj shteti bizneset në kohë krize? 

Pandemia gjithashtu ka bërë që shumë biznese të mbyten në borxhe dhe më pas të mos mund të mbijetojnë e të mbyllen. Rrëfimi i ekspertëve shqiptarë të ekonomisë në vendet si Greqia, Kanadaja, Italia, Franca e Shtetet e Bashkuara tregon për praktikat dhe politikat tregtare të këtyre vendeve në kohë krize. 

Çka mund ta mbys një biznes? Obligimet tatimore. 

Në Greqi shlyerja e obligimeve tatimore për bizneset është shtyrë të paktën deri në muajin mars të vitit 2021. Në Itali bizneset e prekura po pranojnë subvencione nga shteti. Gjermania ka ndarë menjëherë rreth 40 miliardë për ekonominë nga rezervat shtetërore. Franca me strategjinë e re do të ulë taksat me 30% për të gjitha fushat e industrisë dhe prodhimit, kjo për të ndihmuar kompanitë e vogla dhe të mesme.

Sipas tyre, çka duhet të bëhet? Ndonëse në kohë krize, ekspertët thonë se duhet të ketë stabilitet ligjor, përfshirë këtu edhe shpejtësinë në vendimmarrje, transparencë të plotë në masa dhe program për rimëkëmbje, duke bërë kështu që informacioni të shpërndahet te diaspora. 

Mbetet i domosdoshëm angazhimi i ‘trurit’ nga diaspora, me programe të favorshme të migrimit qarkor për sektorët me potencial.

Bashkë, për Kosovën që duam

Situata e krijuar nga pandemia për çdo njeri ishte tmerr i llojit të vet. Çdo njeri e përjetoj dhe vazhdon ta përjetoj ndryshe. Porse, pikërisht në këtë kohë krize, në këtë situatë kur as shtetet më të zhvilluara në botë nuk kishin kapacitete për menaxhim të plotë të saj, është një grup njerëzish që pa ndalë e pa kursyer asgjë, i ndihmojnë shtëpisë së vet.

Në këtë rast, shtëpia është më e madhe se 70 apo 100 metra katror. E quajmë Kosovë, hapësirë me mbi 10 mijë kilometra katror.

Ndonëse të lodhur nga punët e tyre të përditshme dhe stresi që u ka shkaktuar gjendja me koronavirusin, ekspertët shqiptarë në Diasporë shprehën gatishmërinë të kontribuojnë dhe ndihmojnë vendin, qoftë përmes këshillave apo donacioneve, online apo edhe përmes pranisë së tyre fizike.  

Në të mirë e në të keqe, bashkë – për Kosovën që duam.

 

Ky editorial përmbledh takimet me profesionistë nga diaspora në kuadër të projektit “Shkëmbimet me Diasporën në reagim ndaj COVD-19”, që u organizua nga GERMIN me mbështetjen e Friedrich Ebert Stiftung – Prishtina Office, përmes platformës “Kosova që Duam”. Editoriali u shkrua nga Erjona Gjikolli, gazetare dhe moderatore me përvojë disavjeçare ne televizionin KTV.

latest
Related News
Explore the latest developments, initiatives, and discussions shaping advocacy and diplomacy within the diaspora community.
News
National and Cultural Identity of the Albanian Diaspora
Dr Klement R. Camaj December 24, 2024   The Albanian community living in various regions of the world has an important role in the preservation, advancement, and promotion of their national and cultural identity. In addition to ensuring that the culture and customs are maintained and preserved, this identity is crucial for the community’s cohesion and sense of belonging. Cultural continuity of the Albanian cultural identity in the diaspora faces several challenges including the influence of the host country, language and cultural assimilation, and the limited access to traditional cultural resources. However, despite challenges, there are significant opportunities of preserving and upholding the Albanian cultural identity in the diaspora. Cultural centers and community organisations can serve as vital hubs for preserving language, fostering social interaction, and celebrating shared heritage. The rise of online platforms and social media networks has created new avenues for connecting, sharing cultural experiences, and accessing information about their homeland. Educational initiatives, both formal and informal, can play a crucial role in transmitting cultural knowledge to younger generations, ensuring the continuity of traditions for years to come. These challenges and opportunities highlight key themes that were discussed in an online conversation with the Albanian diaspora. This online conversation was hosted and organised by GERMIN on the 23rd of December.    The preservation of the Albanian language in the diaspora, one of the fundamental means of preserving cultural heritage, further strengthens this identity. According to academic literature (Camaj, 2024; Gogonas, 2009; Clifford, 1994; Portes and Schauffler, 1994) language is an essential instrument for passing on culture, customs, and legacy to the next generation (cultural continuity). Language growth in diaspora groups is greatly aided by Albanian language schools, cultural gatherings, and community gatherings. The question of how to ensure that the younger generation, who are frequently entrenched in the host country’s culture, can still speak Albanian effectively is a significant concern, nevertheless.   The apparent political inaction of the Albanian and the Kosovan governments is a common concern among the Albanian diaspora. Many feel that the governments have not sufficiently recognised or appreciated the diaspora’s mission and influence. It is necessary to strengthen diplomatic ties, cultural exchanges, and inclusive policies in order to achieve this goal and enhance the diaspora’s bond with their homelands. Furthermore, the lack of government initiatives to actively involve the diaspora in the development of their home countries fuels this sense of disconnect. Many diaspora members possess valuable skills, expertise, and resources that could significantly contribute to economic growth, social progress, and political stability in Albania and Kosova. However, the governments often fail to establish effective mechanisms for harnessing this potential, such as creating diaspora engagement programs, facilitating investment opportunities, or recognising the contributions of diaspora members through formal channels. These sentiments are a common concern among the Albanian diaspora, as evidenced by the online discussion with diaspora participants.    The Albanian diaspora has faced both opportunities and challenges as a result of globalisation and technological advancements. On the one hand, they enable real-time contact and cultural exchange by fostering ties with the homeland via social media and virtual platforms. However, they also expose young generations to a variety of influences that could weaken their sense of belonging and cultural identity. According to J.W. Berry (2008), globalization may lead towards assimilation as non-dominant societies converge towards dominant ones, hence, there is a real risk of possible assimilation and the loss of distinctive cultural characteristics (Castles, 2006). Therefore, it is crucial to find a balance between reducing the pressures of assimilation and using technology to preserve culture.    Based on the discussion, several actions can be taken to strengthen the Albanian Diaspora’s cultural identity. First and foremost, it is imperative that diaspora communities have strong Albanian language programs in place. Local governments in the countries of residence and diaspora organisations can support these initiatives. Second, encouraging and supporting cultural exchange programs that provide diaspora members a firsthand look at the Albanian customs, might help them connect more to their roots. Finally, it is critical that to governments of Albania and Kosova actively interact with their diaspora by implementing policies and initiatives that are specifically designed to meet their needs and contributions.    Potential Solutions and Recommendations   Educational Programs: In diaspora communities, comprehensive Albanian language programs should be established in partnership with nearby educational establishments. To make language learning easier and more attractive, especially for children, mobile applications and online courses can be created.  Cultural Exchange Programs: Setting up virtual cultural events and cultural exchange tours that let diaspora individuals take part in traditional Albanian celebrations and traditions.  Government Support: While both Kosova and Albania have designated officials to address diaspora concerns, their authority and impact often appear limited. There is a need to empower the officials with greater authority and resources to effectively address the needs and demands of the Albanian diaspora.  Intergovernmental Cooperation: Enhanced coordination between the Kosova and Albanian governments on diaspora engagement is essential. A joint approach would allow for the sharing of best practices, pooling of resources, and the development of unified strategies and policies for diaspora outreach and engagement.  Technology Integration: Creating social media communities and online platforms devoted to advancing the Albanian language, culture, and history. Establishing digital repositories of Albanian music, literature, and folklore.    Avenues for Further Research   Impact of Technology: Researching how social media and digital communication tools affect the cultural identity of the Albanian diaspora. Investigating the potential use of these technologies for cultural preservation. Intergenerational Transmission: Examining the techniques and approaches diaspora communities employ to pass on cultural norms and values to future generations. This can be achieved through various means, such as language classes, cultural festivals, storytelling, and family-based learning. The success of these efforts depends on several factors, including parental involvement, community support, access to cultural resources, and government support. By fostering strong intergenerational communication and utilizing technology to connect with the homeland, diaspora communities can effectively transmit their rich cultural heritage to future generations, ensuring cultural continuity.  Government-Diaspora Relations: An analysis of the Albanian and Kosovan government’s connection with its diaspora. Locating good examples and best practices from other neighbouring nations with sizable diaspora communities.    In summary, maintaining cultural identity and a sense of belonging within the Albanian diaspora is a group endeavour that calls for coordinated efforts from the country and the diaspora group. By tackling the obstacles and capitalising on the advantages of globalisation and technology, the Albanian diaspora can sustain its prosperity while preserving its distinctive cultural legacy. To guarantee the survival of their rich cultural heritage, the government of Albania and Kosova, as well as the diaspora organisation and the people themselves, must cooperate and create deeper links of communication. 
Date: 31/01/2025
0 Views